Zorgen over dementie? Trek aan de bel!

Ook bij dementie blijven mensen zo lang mogelijk thuis wonen. Dat is niet altijd gemakkelijk. Daarom is ondersteuning door een zorgtrajectbegeleider dementie heel belangrijk. Anja en Monique vertellen wat hun werk inhoudt. “Hoe eerder iemand in beeld is, hoe beter we kunnen meedenken.” Dit is aflevering vier van een serie over ouder worden en zelfstandig thuis wonen.

In Achtse Barrier werkt een team van vijf zorgtrajectbegeleiders dementie. Zij zijn in dienst van vier verschillende zorgorganisaties: Archipel, ZuidZorg, Vitalis en Sint Annaklooster.
Het aantal thuiswonende mensen met dementie groeit. “Er zijn weinig plekken in verpleeghuizen en veel mensen willen ook graag thuis blijven”, verklaart Anja Loijen (ZuidZorg). “Wij proberen zo goed mogelijk mee te kijken: wat heeft een cliënt op welk moment nodig en hoe krijgen we dat geregeld?” Monique Vlemmings (Vitalis) vult aan: “Sommige mensen denken dat ze hun huis uit moeten als wij ingezet worden. Dat is zeker niet het geval. Ons doel is juist iemand zo lang mogelijk op een fijne manier thuis laten wonen.”

Ook bij twijfel
Dementie begint meestal met cognitieve klachten, zoals vergeetachtigheid, verdwalen of problemen niet meer kunnen oplossen. Dat komt omdat de hersenen (steeds meer) moeite hebben met het verwerken van informatie.
Vaak verloopt dit proces langzaam en dat maakt het voor de omgeving ingewikkeld: is iemand ‘gewoon’ een keer vergeetachtig of is er meer aan de hand?
Anja en Monique benadrukken dat het heel belangrijk is om op tijd aan de bel te trekken. “Dus ook bij twijfel. Als er cognitieve problemen zijn, komen we langs om de situatie in te schatten. Er hoeft op dat moment nog geen diagnose ‘dementie’ te zijn.”

Stap voor stap
Zorgtrajectbegeleiding wordt nu vaak te laat ingeschakeld, als de dementie vergevorderd is. Dan moet er opeens van alles georganiseerd worden. Dat is soms heel lastig, met name door gebrek aan zorgmedewerkers. Soms is er sprake van een crisissituatie en valt er niet meer veel te kiezen. Zulke ingrijpende en verdrietige situaties willen de zorgtrajectbegeleiders voorkomen.

Anja Loyen (links) en Monique Vlemmings

“Hoe eerder wij instappen, hoe beter we kunnen meedenken en plannen. Stap voor stap de juiste ondersteuning geven, zowel aan de cliënt als aan de mantelzorger.”
Het aantal mensen met dementie neemt toe en het aantal zorgmedewerkers daalt. Dat wringt. Als familielid, buur of bekende kun je daarom voor iemand thuis veel betekenen. Daarnaast worden steeds vaker technologische hulpmiddelen ingezet. Voorbeelden hiervan zijn de medicatieklok Medido, de ‘pratende’ zorgrobot Tessa en leefstijlmonitoring op afstand Sensara.

Steentje bijdragen
Hoe voorkom je problematische situaties? Volgens Anja en Monique kan iedereen daar z’n steentje aan bijdragen. “Ben je als familielid of buren bezorgd over iemand? Maak het bespreekbaar. Deel je zorgen bijvoorbeeld met iemands dochter of zoon, of met een bekende van deze persoon. Als anderen je vermoedens bevestigen, is de huisarts de volgende stap. Uiteraard moet iemand dat zelf ook willen.
Dat kan lastig zijn, want mensen met dementie verbloemen vaak hun problemen.”
Mensen die veel last hebben van geheugenverlies of andere problemen, trekken zich vaak terug. Hier ligt een taak voor wijk- en hulpverleningsorganisaties, aldus de zorgtrajectbegeleiders. “We hebben verbinders nodig die de ogen en oren van de wijk vormen, samen met bewoners. Zij kunnen ontmoetingsbijeenkomsten organiseren en zo mensen stimuleren om achter de voordeur uit te komen. Hoe meer iemand naar buiten gaat, hoe zichtbaarder eventuele problemen zijn.”
Anja benadrukt dat er nooit zaken opgedrongen worden. “En contact leggen met een zorgverlener gebeurt alleen met toestemming.”
Dat de dagbesteding van Archipel in De Mortel gestopt is, betreuren ze zeer. Toch ziet Monique in Achtse Barrier nieuwe kansen. “Dit is een wijk met van oudsher goede netwerken. Als die gevoed worden, is er veel mogelijk.”

Goed om te weten!: Zorgtrajectbegeleiding wordt ingeschakeld via de huisarts of via een geriater in het ziekenhuis. De zorgtrajectbegeleiders houden zich ook bezig met zorgindicaties aanvragen, wachtlijstbeheer en crisisbeoordelingen. Informatie over zorgtrajectbegeleiding regio Eindhoven: www.netwerk-dementie.nl. Informatie over dementie (en Alzheimer Café Eindhoven): www.alzheimer-nederland.nl. Informatie over mantelzorgondersteuning (en lotgenotencontact) in Eindhoven: www.mantelzorgverlicht.nl.