Praat tijdig over de laatste levensfase!

Denkt u wel eens na over wat u wilt en nodig heeft in de laatste fase van uw leven? Praat u erover met uw partner, kinderen of huisarts?
Voor 80-plussers is dat sowieso heel belangrijk, maar ook als vitale ‘jonge’ oudere is het goed om daar op tijd mee te beginnen. Eric Martin, huisarts in onze wijk, heeft veel ervaring met dit soort gesprekken. Hierover vertelt hij in de laatste aflevering van een serie over ouder worden en zelfstandig thuis wonen.

Steeds ouder
We worden met z’n allen steeds ouder: vrouwen gemiddeld 83,3 jaar en mannen 80,3 jaar. Als je nu 65 jaar bent, leef je als vrouw nog 21,3 jaar en als man nog 19,2 jaar.
Voor de meesten van ons geldt: we hangen aan het leven en willen eruit halen wat erin zit. “Vroeger hadden veel mensen een kort ziekbed. Nu kan er medisch zoveel dat het leven opgerekt wordt”, zegt Eric.

“De periode van gezondheidsverlies - en daarmee verlies van levenskwaliteit - wordt hierdoor langer. Waar de grens ligt van wat iemand nog draaglijk vindt, is persoonlijk. Ik zie daar grote verschillen in.”
Zijn advies: denk na over je wensen en verwachtingen. En informeer je omgeving hierover. “Hoe zie je je leven als je veel gezondheidsproblemen krijgt? Wat wil je nog wel en wat zeker niet? Op welke manier kun je thuis blijven wonen? Heb je voldoende mensen in je omgeving die daarbij kunnen helpen? Is het realistisch dat je kinderen een deel van de zorg op zich nemen? Hoe ver wil je gaan met medische behandelingen, ziekenhuisopnamen en reanimatie?”, somt Eric een aantal onderwerpen op.

Wens van de patiënt
Bezig zijn met deze vragen – en gedachten hierover delen met naasten en de huisarts - heeft twee voordelen. U behoudt een stuk regie en controle over uw eigen leven en daarnaast kunnen anderen rekening houden met uw behoeften.
Eric: “Je wilt als huisarts dat je handelt naar de wens van de patiënt; dus niet te weinig doen maar ook niet te veel. Daarom zijn zulke gesprekken zo belangrijk. Ze geven mij zicht op hoe de patiënt erin staat en ook waar angsten liggen.” Medische wensen komen in het dossier van uw huisarts, dat ook toegankelijk is voor de huisartsenpost.
Als het te zwaar wordt
Verwachtingen en wensen kunnen veranderen, is de ervaring van Eric. Ook dan is het van belang je omgeving hierin mee te nemen. Bijvoorbeeld wanneer het leven door ziekte en ongemak heel moeilijk wordt en medicijnen geen effect meer hebben.

Als leven plaatsmaakt voor lijden, wat is dan belangrijk voor iemand? Welke verwachtingen zijn er rondom sterven? Kan dit thuis? Wat is er mogelijk in die allerlaatste (palliatieve) fase?

Ook deze onderwerpen gaat de huisarts niet uit de weg. Zo kan rondom palliatieve zorg het gesprek gaan over stoppen met eten en drinken, over palliatieve sedatie (het geven van slaapverwekkende medicijnen) of euthanasie.

“Ik leg dat uit en geef aan wat mijn rol is”, vertelt Eric. “Wat ik vaak merk, is dat de patiënt een gevoel van rust en controle krijgt als hij weet dat er verschillende opties zijn als het te zwaar wordt.”

Levenstestament
Als hij met patiënten praat over het vastleggen van wensen, komt het onderwerp ‘levenstestament’ soms naar voren. Hierin leg je bij de notaris vast (via een volmacht) wie bepaalde zaken mag regelen als je daar zelf niet meer toe in staat bent. Meestal gaat het om financiële zaken, maar je kunt er ook een ‘medische volmacht’ in opnemen.

Eric geeft aan dat dit laatste vaak overbodig is. “Als je jouw behandelwensen goed besproken hebt met je naasten en je huisarts, heb je daar eigenlijk geen notaris voor nodig.”

Goed om te weten!: Wilt u zich in dit onderwerp verdiepen? Twee websites zijn hiervoor een goed startpunt (ook voor mantelzorgers!): www.thuisarts.nl/levenseinde, www.ikwilmetjepraten.nu. Een vervolgstap is het bespreken van uw wensen met naasten en uw huisarts. Plan bij de huisarts een dubbele afspraak in, zodat er voldoende tijd is voor het gesprek. Heeft u thuiszorg? Deel uw wensen rondom ziekenhuisopname, reanimatie etc. dan ook met deze organisatie, zodat ze in uw zorgdossier komen te staan.